Novial/Li Verdi Kordie/Lektione 3

TEXT 1

Esperanto	Novial
Ĉapitro 3: Malgranda poeto En la ĉina kvartalo de la urbo, inter la ĉinaj kazerno kaj teatro staras malalta simpla domo. Ĝi estas ne tre pura komercejo. La diversaj objektoj kuŝas sur la tablo, sur la planko kaj en grandaj paperskatoloj.	Chapitre 3: Mikri poete In li chinani quartere del urbe, inter li chinani kaserne e teatre stea basi simpli hause. Lu es non tre puri butike. Li diversi objektes lia sur li table, sur li planche e in grandi paper-boxes.
La komercisto estas maljuna ĉino. Li sidas sur la strato antaŭ la pordo, rigardas la homojn, tenas longan pipon en la buŝo kaj fumas, fumas. Li aŭskultas la matenan koncerton: la soldatoj trumpetas en la ĉina kazerno. Li aŭskultas la vesperan koncerton: la ĉinaj aktoroj muzikas kaj kantas en la teatro.	Li butikiste es oldi chinane. Lo sida sur li strade devan li porte, regarda li homes, tena longi pipe in li boke e fuma, fuma. Lo askolta li matinal konserte: li soldatos trumpeta in li chinani kaserne. Lo askolta li vespral konserte: li chinani aktores musika e kanta in li teatre.

TEXT 2

De mateno ĝis vespero li nur sidas kaj aŭskultas, sed li ne bone aŭdas.
La maljuna mastro estas tre surda, sed ne tute.
Surda homo estas filozofo.
Filozofo nur pensas, sed li ne laboras.
En lia komercejo juna knabo kaj bela, alta knabino servas al la homoj.
Ili estas gefiloj de la komercisto, kiu havas multajn gefilojn, sed nun ili loĝas en la grandaj urboj de Ameriko.
Nur la du junaj gefratoj estas kun li.
Ilia patrino, lia edzino, loĝas en la mondo, kie jam la homoj nur silentas.
La maljuna ĉino sen edzino, kun du orfaj gefiloj, sentas kaj pensas: ankaŭ mi jam ne tute apartenas al la homa mondo.
Li deziras dormon, longan nokton.
La homoj ne interesas lin kaj li ne la homojn.
Nur liaj junaj gefiloj amas lin kaj li sentas: li amas nur la du georfojn.

Fro matine til vespre lo nur sida e askolta, ma lo non bonim auda.
Li oldi mastre es tre surdi, ma non totim.
Surdi home es filosofe.
Filosofe nur pensa, ma lo non labora.
In lon butike yuni puero e beli, alti puera serva li homes.
Les es filies del butikiste, kel have multi filies, ma nun les lojia in li grandi urbes de Amerika.

Nur li du yuni fratres es kun lo.
Lesen matra, lon marita, lojia in li monde, vor ja li homes nur silentia.
Li oldi chinane sin marita, kun du orfani filies, senti e pensa: anke me ja non totim apartena al homal monde.
Lo desira dormio, longi nokte.
Li homes non interesa lo e lo non li homes.
Nur lon yuni filies ama lo e lo senti: lo ama nur li du orfanes.

TEXT 3

Ni rigardu en la komcercejon, kie ĉe la fenestro staras la bela alta knabino. Ŝi rigardas al la malpura, mallarĝa strato. Komercejo apud komercejo; la mastroj sidas sur la strato antaŭ la pordoj. Nur la dika Lon Fu staras kaj li rigardas al ŝi. Lon Fu ne estas interesa homo, ŝi pensas kaj ŝi iras de la fenestro al la tablo, ĉe kiu ŝia frato laboras.	Let nus regarda in li butike, vor an li fenestre stea li beli alti puera. La regarda li desneti, mikri strade. Butike apud butike; li mastre sida sur li strade devan li portes. Nur li diki Lon Fu stea e lo regarda la. Lon Fu non es interesanti home, la pensa e la vada fro li fenestre al table, an kel lan fratro labora.
- Kion vi faras?	- Quu vu fa?
- Mi skribas.	- Me skripte.
- Mi vidas, sed vi skribas ne en ĉina lingvo.	- Me vida, ma vu skripte non in chinani lingue.

TEXT 4

- Ne! En mia nova lingvo mi skribas, Sunfloro.	- No! In men novi lingue me skripte, Sunfloro.
- Sunfloro? Kion ĝi signifas? Mi ne komprenas.	- Sunfloro? Quu lu signifika? Me non komprenda.
- Via nomo estas en la lingvo Esperanto. Ĝi estas bela, tre bela vorto. Ĉu ne?	- Vun nome es in li lingue esperanto. Lu es beli, tre beli vorde. Ob non?
La juna knabino rigardas la fraton, lian skribon. En ŝiaj okuloj estas malkompreno.	Li yuni puera regarda sen fratre, lon skriptione. In lan okules es deskomprendo.
- Frato, de mateno ĝis fermo de la domo vi lernas, skribas, legas, ne parolas al mi, ne rigardas min kaj mi sentas min sola. Mi malamas vian Esperanton. Ĝi tute prenas vin de mi.	- Fratro, fro matine til kloso del hause vu lerna, skripte, lekte, non parla a me, non regarda me e me sentia me kom soli. Me odia vun Esperanto. Lu totim prenda vu fro me.

TEXT 5

La juna knabo longe silentas. Li tuŝas la malgrandan fratinan manon. Per la rigardo li petas pardonon.	Li yuni puero longitem silentia. Lo tucha li mikri fratranal manu. Per sen regardo lo prega pardono.
- Sunfloro kara, aŭskultu min!	- Sunfloro kari, askolta me!
- Ne nomu min Sunfloro! Malbela nomo. Mi malamas vian Esperanton.	- Non noma me Sunfloro! Ledi nome. Me odia vun esperanto.
- Vi ne scias, kion vi parolas. Vi malamas la amon. Ĉu mia bona fratino ne havas koron?	- Vu non sava, tu kel vu parla. Vu odia amo. Ob men boni fratra non have kordie?
- Koron mi havas, sed ĝi ne apartenas al via malbela lingvo, sed al vi kaj al nia patro.	- Kordie me have, ma lu non apartena a vun ledi lingue, ma a vu e a nusen patro.

TEXT 6

- Kaj al la dika Lon Fu. Ĉu ne?	- E a diki Lon Fu. Ob no?
- Ne estas vero! Vi diras malveron. Vi estas malbona frato. Ankaŭ vin mi ne amas.	- Non es veri! Vu dikte falsu. Vu es mali fratro. Anke vu me non ama.
Ŝi iras al la pordo de la apuda ĉambro, sed ŝi ne malfermas ĝin. La parolo de la frato tuŝas ŝian koron.	La vada al porte del apudi chambre, ma la non klosa lu. Li parlo de lan fratro tucha lan kordie.
- Aŭskultu kaj komprenu min! Mi amas vin kaj nian patron. Mi scias, la dika Lon Fu ne interesas vin. Li ne estas bona homo. Li deziras ne vian koron, sed vian monon kaj la komercejon de nia patro. Sed mi amas ankaŭ la homojn.	- Askolta e komprenda me! Me ama vu e nusen patro. Me sava, diki Lon Fu non interesa vu. Lo non es boni home. Lo desira non vun kordie, ma vun pekunie e li komerse de nusen patro. Ma me ama anke li homes.

TEXT 7

- Ĉu ankaŭ la blankajn homojn? Ili estas malbonaj. Mi malamas ilin.	- Ob anke li blanki homes? Les es mali. Me odia les.
- Fratino mia, vi ne komprenas la mondon. La homoj estas malegalaj en la koloroj, sed en la koraj sentoj ili estas egalaj. Kiam mi sidas en la kurso, mi vidas, la ruso, polo, germano, latvo, ĉeĥo, rumano estas fratoj.	- Men fratra, vu non komprenda li monde. Li homes es desegali relat kolores, ma in kordial sentios les es egali. Kand me sida in li kursu, me vida ke li russe, polone, germane, latve, chekhe e rumane es fratres.
- Ili estas blankaj homoj.	- Les es blanki homes.
- Jes, sed mi sentas, ili rigardas ankaŭ min frato. Ili estas miaj geamikoj.	- Yes, ma me senti ke les reputa anke me kom fratro. Les es men amikes.
- Ne kredu al ili! Blanka homo ne estas amiko de ĉina homo. Ho, frato, vi, jes, vi ne komprenas la mondon.	- Non kreda les! Blanki home non es amike de chinani home. Ho, fratro, vu, yes, vu non komprenda li monde.

TEXT 8

- Viaj vortoj tranĉas mian koron. Vi ne komprenas min. Mi silentas.	- Vun vordes trancha men kordie. Vu non komprenda me. Me silentia.
La ĉina knabo prenas la plumon kaj skribas, skribas. Li rigardas al la plafono, al la papero kaj skribas, skribas. Lia fratino prenas seĝon, metas ĝin apud la tablon kaj ŝi pensas: ĉu mi estas vere malbona fratino?	Li chinani puero prenda li plume e skripte, skripte. Lo regarda li plafone, li papere e skripte, skripte. Lon fratra prenda stule, plasa lun a apud li table e la pensa: ob me es verim mali fratra?
Amerika soldato malfermas la pordon. Li salutas la knabon en Esperanto.	Amerikani soldato klosa li porte. Lo saluta li puero in esperanto.
- Bonan tagon, amiko! ... Ah, vi ne estas sola. Pardonu!	- Boni jorne, amike! ... Ah, vu non es soli. Pardona!
La ĉina knabo donas la dekstran manon al la soldato kaj per la maldekstra mano li montras al la knabino.	Li chinani puero dona li dextri manu al soldato e per li lefti manu lo indika li puera.

TEXT 9

- Mia fratino, Sunfloro.	- Men fratra, Sunfloro.
La amerika soldato donas manon al la knabino, sed ŝi ne akceptas ĝin. Ŝi salutas la gaston, sed en ĉina etiketo. La soldato longe rigardas ŝin.	Li amerikani soldato ofra sen manu al puera, ma lo non aksepta lu. La saluta li gaste, ma segun chinani etikete. Li soldato longitem regarda la.
- Iĉio Pang, amiko, vi havas belan fratinon. Mi gratulas al vi. Ŝi estas bela fraŭlino. Ĉu ŝia nomo vere estas Sunfloro?	- Ichio Pang, amike, vu have beli fratra. Me gratula vu. La es beli siniorina. Ob lan nome verim es Sunfloro?
- Jes, la esperanta nomo.	- Yes, li esperantal nome.
- Ĉu ŝi parolas Esperanton?	- Ob la parla esperanto?
- Ne, amiko. Ŝi malamas nian lingvon.	No, amike. La odia nusen lingue.

TEXT 10

- Ĉu ŝi malamas ĝin?	- Ob la odia lu?
- Jes, ŝi ne komprenas ĝin.	- Yes, la non komprenda lu.
- Instruu ŝin, Iĉio Pang - diras la soldato kaj nun li rigardas al la knabino. - Fraŭlino, via nomo kaj vi estas belaj, sed komprenu vian fraton, kiu estas mia bona amiko, mia malgranda ĉina frato. Li havas vere bonan koron, kian multaj homoj ne havas. La belaj sentoj, bonaj pensoj estas gravaj en la mondo.	Instrukte la, Ichio Pang - dikte li soldato e nun lo regarda li puera. - Siniorina, vun nome e vu es beli, ma komprenda vun fratro, kel es men boni amike, men mikri chinani fratro. Lo have verim boni kordie, tali multi homes non have. Li beli sentios, boni penses es imoprtanti in li monde.
La knabino estas pala. Ŝi ne komprenas la parolon de la soldato.	Li puera es pali. La non komprenda li parlo del soldato.
- Kion li diras? - ŝi demandas la fraton.	- Quu lo dikte? - la questiona sen fratro.

TEXT 11

Iĉio Pang diras en ĉina lingvo la signifon de la frazoj kaj ŝi longe silente rigardas la soldaton.	Ichio Pang dikte chinanim li signifiko del satses e la longitem silentiosim regarda li soldato.
- Ĉu li estas amerika soldato? - ŝi demandas.	- Ob lo es amerikani soldato? - la questiona.
- Jes, li estas amerika soldato.	- Yes, lo es amerikani soldato.
- Ĉu li loĝas en San Francisko, kie niaj gefratoj? Demandu lin!	- Ob lo lojia in San Francisco, vor nusen fratres lojia? Questiona lo!
- Mia fratino demandas, ĉu vi estas amerika soldato kaj ĉu vi loĝas en San Francisko, kie ni havas gefratojn?	Men fratra questiona, ob vu es amerikani soldato e ob vu lojia in San Francisco, vor nus have fratres?
- Ho, ne! Tute ne! Mi estas amerika soldato nur nun. Mi servas en la amerika armeo nur en Siberio. Mi estas slovako. Mia hejmo ne estas en Ameriko, sed en malproksima hungara lando. Mi estas militkaptito kaj servisto en la amerika kazerno.	- Ho, no! Totim no! Me es amerikani soldato nur nun. Me serva in li amerikani armee nur in Siberia. Me es slovake. Men heme non es in Amerika, ma in distanti hungari lande. Me es milite-kaptate e servere in li amerikani kaserne.

TEXT 12

Iĉio Pang diras la signifon de la frazoj al la fratino. Ŝi faras grandajn okulojn kaj sen vortoj ŝi iras al la apudfenestra seĝo.	Ichio Pang dikte li signifiko del satses al fratra. La fa grandi okules e sin vordes la vada al apud-fenestral stule.
- Estas interese, en nia kurso la uniformoj ne diras la puran veron. Janis Lekko, la rusa soldato, estas latvo. Marja Bulski en la rusa gimnazia uniformo, estas polino, la instruisto, sinjoro Paŭlo Nadai, en la rusa civila vesto, estas hungaro kaj vi, amiko, en la amerika uniformo, estas slovako. Nur mia vesto montras la veron. Mi estas ĉino, vera ĉino.	- Es interesante, in nusen kursu li uniformes non dikte li puri vereso. Janis Lekko, li russi soldato, es latve. Marja Bulski in li russi liseal uniforme, es polone, li instruktiste, sinioro Paulo Nadai, in li russi sivili veste, es hungare e vu, amike, in li amerikani uniforme, es slovake. Nur men veste montra li vereso. Me es chinane, veri chinane.
- Sed bona, tre bona ĉino - diras la soldato. - Kion vi faras?	- Ma boni, tre boni chinane - dikte li soldato. - Quu vu fa?
- Mi lernas kaj skribas.	- Me lerna e skripte.
- Ĉu Esperanton? Montru, kio estas sur la papero?	- Ob esperanto? Montra, quu es sur li papere?

TEXT 13

- Ne! Mi ne kuraĝas ... Mi faras nur praktikon.	- No! Me non kuraja ... Me fa nur praktiso.
La soldato iras al la tablo, prenas la paperon, rigardas la skribon kaj legas, legas. La fratino de Iĉio Pang atentas kaj la soldaton kaj la fraton. Ŝi vidas; la soldato manĝas per okuloj la skribon. Lia rigardo estas tre bela kaj la frato pale blanka staras apud li.	Li soldato vada al table, prenda li papere, regarda li skriptione e lekte, lekte. Li fratra de Ichio Pang atente amb li soldato e li fratro. La vida; li soldato manja per sen okules li skriptione. Lon regardo es tre beli e li fratro palim blanki stea apud lo.
La soldato metas la paperon sur la tablon.	Li soldato plasa li papere a sur li table.
- Nu, Iĉio Pang, ankaŭ via uniformo diras malveron. Vi ne estas vera ĉino, sed vi estas esperanta poeto. Mi estu hundo, se mi ne diras la puran veron. Ĝi estas poemo, bela kaj kortuŝa poemo.	- Nu, Ichio Pang, anke vun uniforme dikte falsu. Vu non es veri chinane, ma vu es esperantisti poete. Let me es hunde, si me non dikte li puri vereso. Lu es poeme, beli e kordie-tuchanti poeme.
- Ĉu ĝi plaĉas al vi?	- Ob lu plesa vu?
- Jes, tre! Vera poemo! Iĉio Pang, vi estas la poeto de nia kurso.	- Yes, tre! Veri poeme! Ichio Pang, vu es li poete de nusen kursu.
- Nu, ĝi estas simple kunmeto de frazoj, en kiu estas nur la vortoj, kiujn mi scias.	- Nu, lu es simpli kombinatione de satses, in kel es nur li vordes, kel me sava.
- Ĉu simpla kunmeto de frazoj? Sed ĝi havas muzikon kaj senton. Aŭskultu! Mi legas al vi.	- Ob simpli kombinatione de satses? Ma lu have musike e sentio. Askolta! Me lekte a vu.

TEXT 14

AL NIA LINGVO

Vi, bela lingvo, Esperanto,
en mi la penso jam ne mutas;
parolas sentoj en la kanto,
per kiu vin mi nun salutas.

Al tuta mond' vi apartenas,
al alto levas vi la Homon
kaj kiu vin en koro tenas,
de vi ricevas Belon, Bonon.

En homan mondon venas Amo
per Nova Sento, kormuziko;
vi faras Pacon el malamo
kaj fraton el la malamiko.

Vi donas al mi, Esperanto,
kulturon novan kaj laboron ...
Sed kion donu mi, lernanto?
Akceptu mian tutan koron!

A NUSEN LINGUE

Vu, beli lingue, esperanto,
in me li penso kelkitem non muta;
sentios parla in li kante,
per kel vu me nun saluta.

A toti monde vu apartena,
a alteso vu leva li Home
e kel in kordie tena vu,
fro vu resiva Beleso, Boneso.

En homal monde vena Amo
per Novi Sentio, kordie-musike;
vu fa Pase ek odio
kaj fratro ek enemike.

Vu dona a me, esperanto,
novi kulture e laboro ...
Ma quu me, lernere, mus dona?
Aksepta men toti kordie!

TEXT 15

- Iĉio Pang, via poemo estas vere bela, tre bela. La vortoj muzikas en ĝi.	- Ichio Pang, vun poeme es veri beli, tre beli. Li vordes musika in lu.
- Vi bele elparolas la vortojn. Estas malfacile al mi la litero "r".	- Vu belim pronuntia li vordes. Li litere "r" es desfasili a me.
- Via elparolo nun ne gravas. Donu la poemon kaj la geamikoj en la kurso havu belan vesperon.	- Vun pronuntuatione nun non importa. Dona li poeme e let li amikes in li kursu have beli vespre.
- Se vi deziras, prenu ĝin. Mi ne havas kuraĝon kaj mi restas hejme.	- Si vu desira, prenda lu. Me non have kuraje e me resta in heme.
- Tute ne! La poeto sidu apud mi, inter la geamikoj. Nu, amiko, antaŭ la kurso mi iras al la kazerno de la militkaptitoj. Mi havas diversajn bonajn manĝobjektojn ĉe mi kaj vi scias, mi estas amerika soldato, sed miaj fratoj loĝas en militkaptitejo. Ĝis vespero!	Nov

TEXT 16

La soldato metas la poemon en la poŝon, li amike prenas la manon de iĉio Pang, soldate salutas lian fratinon kaj eliras sur la straton.	Nov
Iĉio Pang staras ĉe la pordo de la komercejo. Li longe rigardas al la bona amiko, al la blanka frato, kiu marŝas sur la vojo kaj portas en la poŝo lian poemon.	Nov
La gefratoj senvorte sidas, sidas. La fratino deziras parolon, sed ŝi ne kuraĝas. Ŝi sentas: la frato havas la amon de la amerika soldato, kiu ne estas amerika homo kaj kiu bone komprenas ŝian fraton. La blanka homo komprenas lin kaj ŝi, la fratino, ne. Ĉu ne? Ĉu vere ne? Nun ankaŭ ŝi sentas: inter ŝia frato kaj la amerika soldato estas amika sento, kiu tuŝas ankaŭ ŝian koron.	Nov
Ŝi iras al li, metas la malgrandan manon sur la kapon de la frato kaj tre kore parolas:	Nov

TEXT 17

- Mi ... mi ... kion mi diru? ... Mi ne malamas vian Esperanton ... mi ... mi nur ne ŝatas ĝin. Ĉu vi pardonas al mi?	Nov
Iĉio Pang rigardas al la okuloj de la bela fratino. Liaj vortoj pardone muzikas.	Nov
- Ho, jes, jes ... Vi estas sur la vojo al Esperanto.	Nov
- Ho, ne, ne! Tute ne! ... Kio estas mia nomo en via nova lingvo?	Nov
- Sunfloro.	Nov
- Sunfloro ... Sunfloro ... ĉu li trovas ĝin bela?	Nov

TEXT 18

- Li?! Kiu li?	Nov
- Nu, li ... via gasto ... via amiko, la ... la amerika soldato, kiu havas hejmon en la malproksima hungara lando kaj kiu estas slovako.	Nov
- Jes, li diras, via nomo kaj vi estas belaj.	Nov
- Ĉu ankaŭ mi? ... Sunfloro, Sunfloro ... Vere ĝi ne estas malbela vorto.	Nov
- Mi diras al vi, vi estas jam sur la vojo al Esperanto.	Nov
- Ne, sed ... sed ... Jes, kio estas lia nomo?	Nov

TEXT 19

- La nomo de kiu?	Nov
- Nu, la nomo de via amiko ... Mi pensas, li ne apartenas al la malbonaj blankaj homoj.	Nov
- Lia nomo ... Vere mi ne scias. Mi nomas lin "amiko". En la vespero, kiam mi ...	Nov
- Ne demandu lin! Li restu Amiko. La nomo Amiko tre plaĉas al mi.	Nov
- Ĉu nur la nomo? Pensu, li estas blanka homo.	Nov
- Vi diras la puran veron. Li estas blanka homo kaj mi estas vera ĉina knabino. Sed lia nomo restu Amiko.	Nov

TEXT 20

- Sunfloro, Sunfloro, vi estas granda infano?	Nov
- Kaj vi, frato, estas granda stratbubo. Nu!	Nov
Ŝi iras al la pordo de la komercejo.	Nov
- Patro, patro, aŭskultu, la amiko kaj gasto de Iĉio Pang, la amerika soldato, sciu, li ne estas amerika homo, li ne loĝas en San ...	Nov
Ŝi estas jam sur la strato kaj Iĉio Pang ne aŭdas ŝian parolon. Li longe pensas.	Nov
- Esperanto estas ne nur lingvo, sed ĝi estas ankaŭ ŝlosilo de la homa koro kaj la koro estas la bona kaj grava parto de la tuta homo.	Nov

VOCABULARY

Back to the Novial front page

Back to Li Verdi Kordie Contents